ویژگی های رویکرد تدریس فعال  

 

ویژگی های رویکرد تدریس فعال

   1-  دانش آموزان به طور فعا ل در فرایند یادگیری درگیر باشند.

   2-  فرایند یادگیری از علایق، خواسته ها و ادراکات یادگیرندگان آغاز شود.

   3-  محیط یادگیری به نحوی سازمان می یابد که در آن یادگیری "فراگیرمحور" جریان داشته باشد.

   4-  تجارب یادگیری باید به نحوی سازمان یابد که یادگیرنده را در روشن سازی و بیان نیازهایشان

        کمک کند.

   5-  هر کسی بتواند براساس تجارب و اطلاعات خود در یادگیری نقش مهمی را ایفا نماید.

   6- معلم به همان اندازه از دانش آموزان یا د بگیرد که هر دانش آموز از وی و از سایر دانش آموزان

        می آموزد.

   7-  استقلال یادگیرنده، مهم ترین رکن در یا دگیری باشد.

   8-  مفیدترین و متداول ترین ابزار برای بررسی میزان پیشرفت یادگیرنده ارزشیابی از خود باشد.

   9-  مسئولیت و کنترل یادگیری باید بین یادگیرنده و عوامل خارجی (معلم، کتاب درسی و...) تقسیم شود.

   10- نقش آموزش دهنده (معلم) یا هر عامل آموزش دهنده فقط تسهیل کننده و قادرکننده در یادگیری باشد.

   11- فرایند یادگیری مبدل به فرایند رشد و تکامل یادگیرنده گردد.

ضرورت به کارگیری روش های تدریس فعال و چهار اصل پیشنهادی کمیسیون

 بین المللی تعلیم و تربیت:

      کمیسیون بین المللی آموزش و پرورش در طول زندگی به چهار ستون استوار است یادگیری برای  

     دانستن یاگیری برای انجام دادن یادگیری برای باهم زیستن و یادگیری برای زیستن.

یادگیری برای دانستن

     یعنی یاد گرفتن روش یادگیری و استفاده از فرصتهایی که آموزش و پرورش در طول زندگی فراهم

     می آورد این فرصت ها نه یکبار بلکه بارها و بارها باید فراهم آید.

یادگیری برای انجام دادن

      یعنی دانش آموزان در حین تحصیل این فرصت را به دست آورند که توانایی ها ی خود را از طریق

     تلاش و درگیر شدن با تجربه های علمی و انجام دادن فعالیت های اجتماعی گسترش دهند.

یادگیری برای با هم زیستن

     به دنبال تحقق هد ف هایی است که انسان ها همدیگر را بهتر درک کنند با تفاهم حق شنا سی و

     همبستگی با هم زندگی کنند و در مقابله با مشکلات و بحرانها به طور دسته جمعی مشارکت

    همکاری و همدردی داشته و غمخوار یکدیگر باشند و حرمت کرامت و عطوفت انسا نی را پا س دارد.

یادگیری برای زیستن

       یعنی شخصیت هر فردی آنچنان رشد کند که بتواند خود را هدایت کند تصمیم بگیرد و داوری درست

      انجام دهد این امر حا صل نمی شود مگر اینکه قوای ذهنی قدرت استدلال حسن زیبایی شنا سی

      استعدادهای جسمانی و مهار ت در برقراری ارتباط با دیگران در طول عمر به ویژه دوران تحصیل

      تمرین و تقویت و تحکیم شود اگر درباره این چهار اصل پیشنهادی کمیسیون بین المللی تعلیم و

      تربیت تامل و تفکر کرده و انگاه بخواهیم آنرا اجرا نماییم ایا با شیوه های اموزش مستقیم و یا غیر

     فعال می توانیم این چهار نوع یادگیری را در مدارس دنبال کنیم روشن است که این چهار اصل در

    مدارس نیاز به روش های فعا ل و کاربردی در فرایند اموزش دارد بنابراین نظام های رسمی اموزش

     باید از اموزش های مستقیم معلم محور شیوه های اطلاع رسانی مرسوم دوری کنند و مدارس نیز به

     تدریج با ید به میدان تجربه های علمی، عملی و اجتماعی تبد یل شوند.

آشنایی با بعضی از روشهای فعال تدریس

     یکی از عناصر اصلی در برنامه درسی و طراحی آموزشی" موضوع روشهای یاددهی یادگیری است

     و کلیه اقدامات و تصمیمات" ضمن اجرای روش به مرحله ظهور می رسد ویادگیری اتفاق می افتد .

      در طراحی آموزشی "موضوعاتی چون اهداف "روشهای ارزشیابی" وسایل آموزشی و........ 

      تدوین و از طریق روش تدریس به کارهای عملی تبدیل می شود .اگر روشهای تدریس مورد استفاده

      به خوبی انتخاب و اجراء شود " بدون شک خلاقیت دانش آموزان نیز مجال پرورش پیدا میکند.

      درنتیجه"روشهای یادگیری   به دانش آموزان آموزش داده می شود و آنان می دانند چگونه یاد

     بگیرند که یاد بگیرند( یاد گیری یادگیری ). حال درزیر به بعضی از روشهای فعال تدریس اشاره

      می کنیم:

الف ــ  روش حل مسئله

    رسیدن به هدف در هر اقدامی نوعی حل مسئله است.

مراحل روش حل مسئله

   1- مشخص کردن مسئله در تمام ابعاد برای شاگردان

   2-جمع آوری اطلاعات برای ساخت فرضیه

   3-فرضیه سازی بر اساس حد س و گمان اولیه

   4- آزمایش فرضیه ها توسط شاگردان و ثبت نتایج آزمایش ها  که درستی یا نادرستی فرضیه ها

        مشخص گردد

   5- نتیجه گیری" تعمیم و کاربرد فرضیه ها ‍‍ی مورد قبول جهت استفاده دیگران- 

 ب ــ روش ایفای نقش

     یکی از روشهایی که در تکوین شخصیت فردی و اجتماعی شاگردان سهم زیادی‌ دارد "روش ایفای

     نقش است "زیرا نمونه های کوچکی از ایفای نقشهای زندگانی است و بهتر از بقیه روش ها شاگردان

     را در عرصه زندگی می آزماید.

امتیازات روش ایفای نقش

   1- ایجاد شور وشوق و انگیزه درونی در فراگیران

   2-مشارکت وفعالیت کلیه شاگردان

   3- کاهش کم رویی و خجالت شاگردان

   4- افزایش مهارتهای روانی – حرکتی شاگردان

   5- تقویت نگرشها و طرز تفکر جدید وقبول ارزشهای اجتماعی توسط شاگردان

   6-تقویت قدرت مدیریت و سازماندهی شاگردان د رکلاس و آینده شغلی آنها

ج ــ  روش بارش یا طوفان فکری

     این روش جهت تقویت زمینه های  بالقوه  خلاقیت  شاگردان  است و یکی از مسیرهای  ساخت این

      فضا"به کارگیری روشهای تدریس خلاق و خلا قیت زاست.در فرایند خلایت"سه محور اصلی وجود

     دارد:

   1- دانش و مهارت و اطلاعات زمینه ای مناسبی در مورد موضوع شاگردان داشته باشند.       

   2- انگیزه  درونی قوی در شاگردان وجود داشته باشد .

   3- تفکر خلاق داشته باشند . این بوسیله بارش  فکری و مغزی میسر می گردد.

تعریف بارش فکری :

     اجرای فن و گردهم آیی ای که از طریق آن"عده ای می کوشند برای یک مسئله به خصوص " با

      انباشتن تمام افکار واندیشه هایی که همان جا به وسیله اعضا ارائه می گردد"راه حلی بیابند.

در این تعریف چند نکته اساسی وجود دارد :

   1- بارش فکری دانش و فن گروهی است .

   2- تلاش فکری و ذهنی به طور گروهی صورت می گیرد تا راه حلی به دست آید.

   3- راه حلهایی برای یک مسئله یا موضوع پیشنهاد می شود.

   4-- بارش فکری"نوعی حمله ذهنی به موضوع است که شرکت کنندگان واضح نظر خود را ابراز

        می کنند.

د ــ روش مباحثه ای ( بحث گروهی)

       بعضی موضوعات درسی"بر تقویت و افزایش مهارت های اجتماعی "کلامی وارتباطی مبتنی است

        و اهداف مورد نظر بر آن دسته از مهارتهایی که ارتباطات فردی و جمعی مؤثرند"تاکید دارد.ازاین

       طریق "ارتباطات و تبادل تجربیات"قدرت کلام وبداعت رادردانش آموزان تقویت  می کنند.

محاسن روش مباحثه ای یا بحث گروهی

   1- مفهوم مشارکت و تلاش برای شاگردان روشن می شود .

   2- ذهن فراگیران را پویا و فعال می کند.

   3- شاگردان در پایان "به دیدگاه های مشترک مورد توافق می رسند.

   4- معلم نقش راهنما و کنترل کننده را دارد.

   5- علاقه و انگیزه شاگردان افزایش یافته و تدریس کسل کننده نخواهد شد.

   6- با مشاهده رفتارها و بحث ها می توان توانایی های شاگردان را سنجید.

   7- کم رویی و خجالت شاگردان کاهش می یابد.

   8-عواطف دوستی شاگردان تقویت یافته وبهتر همدیگر را می شناسند.

   9- تفکر انتقادی د رآنان تقویت می شود.

   10- سایر توانایی های شناختی رشد می یابد.

   11- توانایی سخن گفتن و مهارت های کلامی پرورش می یابد.

   12- آموزش و یادگیری بر استدلال و توجیه منطقی استوار است.

هـ ــ روش پروژه

      این روش در کسب مهارتهای اساسی  زندگی فراگیران نقش اساسی دارد درجوامع پیشرفته "یکی

      ازاهداف برنامه های تعلیم و تربیت "تکوین شخصیت افراد برای کسب مهارت های اساسی زندگی  

      است .در این زمینه "ارتقای قدرت مدیریت"برنامه ریزی و کنترل"از محورهای مهم به حساب

      می آید ودر جهت نیل به این اهداف انتخاب روشهای فعال تدریس زمینه های مناسب را فراهم

      خواهد آورد . در روش پروژه فراگیران مقد مات لازم را فراهم می آورند و برای انجام دادن پروژه

      برنامه ریزی می کنند .وبرای اجرای صحیح آن به سازماندهی می پردازندو طبق اهداف و برنام?

      زمانی "موضوع واگذار شده راشرع می کنند و به اتمام می رسانند.

ویژگیهای روش پروژه

   1- روش پروژه مانند واحد کار شاگردان است ولی در پروژه اول ارتباط آن با عواملی که باید مورد

        مطالعه قرار گیرد معین می شود .

   2-مرحله به مرحله بودن کار موجب نظم کنترل مرحله ای می شود .

   3- یادگیری بسیار عمیق است وپیشرفت شاگردان بسیار زیاد و کاملا محسوس است.

   4- شاگردان اعتماد به نفس پیدا میکنند و بین آنها و معلم رابط? صحیح آموزشی بر قرار می شود .

   5- رفتارهای اجتماعی مانند"همکاری" تعاون"احساس مسؤ لیت"انضباط درکارها"فعالیت "صبرو

       تحمل عقاید مخالف در شاگردان تقویت می شود.

   6- مهرتهای تحقیق و پژوهش را می آموزند.

   7-توانایی ها ی گوناگون در شاگردان بروز می کند .

   8- فعالیت آموزشی با میل و رغبت انجام می شود و تحمیلی نیست.

   9- بسیاری از دشواری های تربیتی به دلیل فعال بودن شاگردان در ضمن اجرای این روش از بین

       می رود .